Πιλοτικό Καλλικράτειου Δήμου
9/3/2010
Το εγχείρημα του Καλλικράτη είναι ένα μεγάλο και σύνθετο έργο του οποίου οι συνέπειες θα επηρεάσουν (θετικά ή αρνητικά) τις ζωές όλων μας και για πολλά χρόνια. Πιστεύω ότι κανείς δεν μπορεί να διαφωνήσει με το «κείμενο αρχών» που έχει δοθεί στη διαβούλευση όπως και κανείς δεν διαφωνεί ότι οι ΟΤΑ αποτελούν «μαύρη τρύπα» για την Οικονομία και χρήζουν διοικητικής μεταρρύθμισης επειγόντως. Επειδή όμως έχουμε δει πολλά σχέδια και αρχιτεκτονικές να αποτυγχάνουν στην υλοποίηση (ας θυμηθούμε τα «πολεοδομικά» του αείμνηστου Τρίτση), πιστεύω ότι το πραγματικά ζητούμενο είναι η «Προσέγγιση Υλοποίησης» του Καλλικράτη ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι που η Νέα Αρχιτεκτονική θέτει.
Με αυτό το σκεπτικό, θα ήθελα να κάνω την παρακάτω πρόταση:
Πριν γίνει αναστάτωση σε ολόκληρη τη χώρα, πρώτα να τρέξει ένα «πιλοτικό» με ένα «Καλλικράτειο» Δήμο και μετά να επεκταθεί το σχέδιο στην υπόλοιπη χώρα.
Στόχος του πιλοτικού είναι να σχεδιαστεί το νέο μοντέλο του Δήμου, να υλοποιηθούν οι απαραίτητες υποδομές, να μελετηθούν και λυθούν τα προβλήματα (που σίγουρα θα προκύψουν) και να δει κανείς τα οφέλη από αυτή την αναδιοργάνωση στην πράξη.
Ασφαλώς η υιοθέτηση της πρότασης αυτή καθιστά απαγορευτική την εφαρμογή του Καλλικράτη μέχρι τις επόμενες Δημοτικές Εκλογές τον Νοέμβριο του 2010.
Επομένως, η πρόταση αφορά σε τέσσερεις βασικές αλλαγές στο Σχέδιο Καλλικράτης.
(1) Πρόβλεψη στο Νομοσχέδιο για λειτουργία «πιλοτικού» σχήματος ώστε να μελετηθούν και αντιμετωπιστούν τα προβλήματα σε ένα «Καλλικράτειο» Δήμο.
(2) Πρόβλεψη στο Νομοσχέδιο για σταδιακή «μετάβαση» των υφιστάμενων Δήμων στη Νέα Αρχιτεκτονική με χρονικό ορίζοντα 18 μηνών μετά την ολοκλήρωση του Πιλοτικού και με βάση τα αποτελέσματα του Πιλοτικού.
(3) Πρόβλεψη στο Νομοσχέδιο για διττή λειτουργία των Δήμων (παλαιό ή νέο σύστημα) ώστε οι πράξεις και αποφάσεις να είναι νόμιμες, τόσο κατά το Πιλοτικό όσο και στο διάστημα της σταδιακής μετάβασης.
(4) Πρόβλεψη στο Νομοσχέδιο για «ειδικές» εκλογές των Αρχών του νέου Δήμου, ώστε να καλυφθεί το διάστημα μέχρι τις επόμενες Δημοτικές Εκλογές ανάλογα με το πότε προγραμματίζεται η «μετάβαση» του Δήμου.
Ως προς το πιλοτικό, μεταξύ άλλων, αντικείμενα μελέτης και σχεδιασμού είναι:
(1) Αναλυτικός σχεδιασμός του Νέου Μοντέλου Λειτουργίας, άσχετα από το μέγεθος του Καλλικράτειου Δήμου. Ίσως θα πρέπει να σχεδιαστούν τρία μοντέλα με την έννοια του «μικρού», «μεσαίου», «μεγάλου» και πως καθορίζεται το μικρό, μεσαίο μεγάλο? Μήπως θα πρέπει να έχουμε και ένα μοντέλο για «πολύ μεγάλο» Δήμο (Π.χ., Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Περιστέρι).
(2) Ασφαλώς, με «Μοντέλο Λειτουργίας» εννοούμε τις Υπηρεσίες που ο νέος Δήμος θα παρέχει στους πελάτες – πολίτες. Κάθε «υπηρεσία» θα πρέπει να ποσοτικοποιηθεί, να οριστούν δείκτες επιτυχίας / αποτυχίας, να κοστολογηθούν και να σχεδιαστούν οι αυτοματοποιημένες διαδικασίες μέσα από τις οποίες θα παρέχεται κάθε υπηρεσία.
(3) Κριτήρια & τρόπος συνένωσης των υφιστάμενων Δήμων. Θα τεθεί «δια ροπάλου» ή θα αφεθεί να αποφασίσουν οι Δήμοι ή οι Δημότες μόνοι τους? Υπάρχει άλλος τρόπος?
(4) Ποια είναι η πραγματική κατάσταση των Δήμων σήμερα? Πόσο είναι το ανθρώπινο δυναμικό? Τι δεξιότητες διαθέτουν? Διαθέτουν τις απαιτούμενες δεξιότητες (ικανότητα & επάρκεια) ώστε να λειτουργήσει ο νέος Δήμος? Πως είναι τα οικονομικά τους? Τι χρέη έχουν? Έχουν διπλογραφικό σύστημα? Έχουν εκπονήσει Επιχειρησιακό Πρόγραμμα? Και πολλά άλλα τέτοια ερωτήματα που θα πρέπει να απαντηθούν πριν επιχειρήσουμε την αναδιοργάνωση. Είναι αυτονόητο ότι ενώ το «Μοντέλο Λειτουργίας» μας δείχνει εκεί που θέλουμε να πάμε, είναι απολύτως αναγκαίο να ξέρουμε που βρισκόμαστε ώστε να σχεδιάσουμε την πορεία μας προς τον τελικό στόχο. Διαφορετικά, η «πορεία» θα είναι μια περιπλάνηση.
(5) Σχεδιασμός και υλοποίηση της Κεντρικής Υποδομής (όπως διαδικασίες, εξειδικευμένο προσωπικό, εφαρμογές πληροφορικής, κλπ.) τόσο στο Υπουργείο Εσωτερικών όσο και στις Περιφέρειες.
Ως υποψήφιοι Δήμοι για το πιλοτικό, προτείνονται οι παρακάτω, χωρίς να αποκλείονται και άλλοι:
(1) Δήμος Τρικκαίων, με το σκεπτικό ότι μάλλον αυτός ο Δήμος βρίσκεται στην καλύτερη κατάσταση από πλευράς Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και με πληθυσμό κοντά στις 50.000. Εναλλακτικά ο Δήμος Κοζάνης. Ίσως αυτό μας δώσει το μοντέλο για ένα «μεσαίο» Καλλικράτειο Δήμο.
(2) Δήμος Κω, με το σκεπτικό ότι είναι ένα νησί αποτελούμενο τώρα από τρεις Δήμους (Δήμος Κω, Δικαίου, Ηρακλειδών), που εύκολα θα ενωθούν σε ένα), με πληθυσμό κάτι παραπάνω από 30.000. Ενδείκνυται για «μικρό» Καλλικράτειο Δήμο
(3) Δήμος Πατρέων, με το σκεπτικό ότι είναι ένας «μεγάλος» Δήμος, με πληθυσμό κοντά στις 200.000, αλλά όχι και τόσο μεγάλος όπου να χαθεί κανείς, ενώ το Πανεπιστήμιο Πατρών θα μπορούσε να προσφέρει εξειδικευμένο προσωπικό και βοήθεια για το σχεδιασμό και υλοποίηση των διαδικασιών και συστημάτων για τη μετάβαση. Από την Πάτρα να προκύψει το «Μεγάλο» μοντέλο.
Το πιλοτικό θα μπορούσε κάλλιστα να περιλάβει και τους τρεις παραπάνω Δήμους.
Πέρα από τα παραπάνω περί «πιλοτικού» θα πρέπει από την αρχή να οριστεί ένας «Project Manager», με τις αντίστοιχες αρμοδιότητες και εξουσιοδοτήσεις (και ίσως ένα μαστίγιο!), που θα «ξυπνάει και θα κοιμάται με τον Καλλικράτη αγκαλιά» για τους επόμενους 18 μήνες τουλάχιστον.
ΥΓ: Η παρούσα πρόταση έχει σταλεί και στο Υπουργείο από 12/2/2010.
