Α. Υφιστάμενη κατάσταση
Σύμφωνα με το υπ’αριθ. πρ. 18215/08.11.2007 έγγραφο του «Συνηγόρου του Πολίτη», εντοπίζεται γενικότερο σοβαρό ζήτημα καθυστέρησης βεβαίωσης προστίμων (α) ανέγερσης και (β) διατήρησης αυθαιρέτων οικοδομικών εργασιών.

Β. Υφιστάμενο Νομικό Πλαίσιο
(1). Άρθρο 9 του Ν. 3212/31.12.2003
(2). Κ.Υ.Α. με αριθ. 9732/27.02.2004 των Υφυπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ.
(3). Παρ. 6 στον Άρθρο 23 του Ν. 2300/1995
(4). Άρθρο 17 και 18 του Ν. 1337/ 1983 όπως τροποποιήθηκε με τον Ν. 1512/1985 και Ν. 2025/1992.
(5). Τον Ν. 1577/1985 (Νέος Γενικός Οικοδομικός Κανονισμός) και ειδικότερα την παρ. 3 του Άρθρου 22.
(6). Το Άρθρο 23 του Ν. 2300/1995 (εγκ. 21/95 Υ.ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ.)

Γ. Σύντομη περιγραφή Μειονεκτημάτων της Υφιστάμενης Διαδικασίας
Η διαδικασία «σύνταξης αυθαιρέτου κατασκευών» βασίζεται σε έντυπα μέσα και διενεργείται μεμονωμένα, αποκεντρωμένα χωρίς έλεγχο από την κεντρική διοίκηση των φόρο – εισπρακτικών υπηρεσιών. Σύμφωνα με το παραπάνω νομικό πλαίσιο αφού διαπιστωθούν αυθαίρετες κατασκευές από την αντίστοιχη Επιτροπή Αυτοψίας, συντάσσεται η σχετική έκθεση και τοιχοκολείται.
Μετά από τις παραπάνω ενέργειες οι πολίτες έχουν τις εξής δυνατότητες:
(α). Να καταθέσουν ένσταση στην αρμόδια Πολεοδομική Υπηρεσία υποβάλλοντας έγγραφα για την τεκμηρίωση των απόψεων τους (άδεια οικοδομής, δήλωση Α.Ν. 410/68, τίτλο Ν. 720/77, δήλωση Ν. 1337/83).
(β). Να υποβάλλουν αίτηση με δήλωση του Ν. 1599/1986, πλήρως συμπληρωμένες, αντί για εφαρμογή της παρ. 6 του άρθρου 23 του Ν. 2300/1995 προς μείωση των προστίμων κατά 30%.
(γ). Να προχωρήσουν σε κατεδάφιση των αυθαίρετων οικοδομικών εργασιών.

Τα μειονεκτήματα της υφιστάμενης κατάστασης εντοπίζονται : (α) Μεγάλες χρονικές καθυστερήσεις από την ημερομηνία σύνταξης της έκθεσης μέχρι την βεβαίωση των προστίμων στις αρμόδιες Δ.Ο.Υ. (β). Η αποστολή των Χρηματικών Καταλόγων προς βεβαίωση των προστίμων δεν είναι σταθερά επαναλαμβανόμενη και προγραμματισμένη για όλο τον ελληνικό διοικητικό χώρο. (γ). Δεν έχουν προβλεφθεί διαδικασίες για την συστηματική βεβαίωση και έλεγχο βεβαίωσης των προστίμων διατήρησης.

Πρόταση – Ανάπτυξη Πληροφοριακού Συστήματος «Διαχείρισης Πολεοδομικών Προστίμων»

«Στόχοι» (α). Μείωση του χρόνου ολοκλήρωσης της διαδικασίας αυθαιρέτου
από την σύνταξη της έκθεσης μέχρι την βεβαίωση των προστίμων
(β). Περιορισμός των πιθανοτήτων σύνταξης Χρηματικών Καταλόγων που δεν περιλαμβάνουν όλες τις εκθέσεις αυθαιρέτων
(γ). Περιορισμός των περιπτώσεων σύνταξης Χρηματικών Καταλόγων οι οποίοι θα περιλαμβάνουν μικρότερα χρηματικά πρόστιμα από αυτά που είχαν καταλογιστεί αρχικά.
(δ). Έλεγχος του υπολογισμού, καταλογισμού και βεβαίωσης των προστίμων από αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Οικονομικών
(ε). Δημιουργία βάσης δεδομένων με όλες τις περιπτώσεις παραβατικής συμπεριφοράς στην «Πολεοδομική Δραστηριότητα» έτσι ώστε να είναι ποιο αποτελεσματική η διαμόρφωση δημόσιας πολιτικής σε αυτόν τον τομέα.

Προτεινόμενος Φορέας Υλοποίησης και Λειτουργίας – «Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων του Υπουργείου Οικονομικών».

Εμπλεκόμενοι Φορείς : (α). «Υπουργείο Οικονομικών»
(β). «Υπουργείο Περιβάλλοντος Χωροταξίας και
Δημοσίων έργων»

«Βασικά Δομικά Στοιχεία της Πρότασης»

«Πρώτο» : Το έντυπο της «Έκθεσης Αυτοψίας Αυθαίρετης Κατασκευής» θα είναι ψηφιοποιημένο και διαθέσιμο μόνο σε ηλεκτρονική φόρμα υποβολής. Θα υπάρχει μόνο στον ιστότοπο του Πληροφοριακού Συστήματος και θα εκτυπώνεται μόνο μετά από αίτηση του κατά τόπου αρμόδιου Διευθυντή της Πολεοδομικής Υπηρεσίας. Στο πληροφορικό σύστημα θα έχουν πρόσβαση μόνο οι Διευθυντές των Πολεοδομικών Γραφείων μετά από τη χορήγηση σχετικού κωδικού πρόσβασης.

«Δεύτερο» : Δημιουργία Βάσης Δεδομένων η οποία θα περιλαμβάνει στοιχεία ηλεκτρονικής επικοινωνίας με : (α) Όλα τα κατά τόπο αρμόδια Γραφεία ΙΚΑ, (β). Όλες τις κατά τόπο αρμόδιες Δημόσιες Οικονομικές Υπηρεσίες, (γ). Όλους τους Δήμους στην Ελληνική Επικράτεια, (δ). Όλα τα κατά τόπο αρμόδια Αστυνομικά Τμήματα ή Αστυνομικές Διευθύνσεις

«Τρίτο» : Στη νέα ψηφιακή φόρμα «έκθεσης αυτοψίας αυθαίρετων κατασκευών» θα περιλαμβάνεται απαραίτητα πεδίο με τον Αριθμό Φορολογικού Μητρώου (Α.Φ.Μ.) του πολίτη στον οποίο έχει επιβληθεί χρηματικό πρόστιμο όπως επιβάλλουν οι παραπάνω νομικές διατάξεις και πεδίο με την αρμόδια Δ.Ο.Υ.. Επίσης, ο παραπάνω αριθμός (Α.Φ.Μ.) και όχι το όνομα του φερόμενου ιδιοκτήτη θα λειτουργεί σαν πρωτεύον κλειδί αναζήτησης, αποθήκευσης και επεξεργασίας της σχετικής υπόθεσης.

«Περιγραφή των Δραστηριοτήτων του Π.Σ. «Διαχείρισης Πολεοδομικών Προστίμων»»

«Βήμα Πρώτο» : Η κατά τόπο αρμόδια Πολεοδομική Υπηρεσία όταν καλείται να εκτελέσει τα καθήκοντα, της ως αρμόδια για την σύνταξη έκθεσης αυτοψίας αυθαιρέτων κατασκευών, θα υποβάλει ηλεκτρονική αίτηση στο Πληροφοριακό Σύστημα. Με την παραπάνω αίτηση θα δημιουργείται ηλεκτρονικός φάκελος της υπόθεσης, με αύξων αριθμό και θα χρεώνεται, στην αιτούντα Πολεοδομική Υπηρεσία.
Σε εύλογο χρονικό διάστημα , (προτείνονται δέκα (10) εργάσιμες ημέρες), θα πρέπει η Πολεοδομική Υπηρεσία να έχει συμπληρώσει όλα τα πεδία της ηλεκτρονικής Έκθεσης Υποβολής και όλα τα συμπληρωματικά στοιχεία (φωτογραφίες, σχεδιαγράμματα) θα πρέπει να «ανέβουν» (upload) στον ηλεκτρονικό φάκελο της υπόθεσης. Αν δεν έχουν γίνει τα παραπάνω θα εφαρμόζεται ειδική διαδικασία διερεύνησης «Διαδικασία Δ» .

«Βήμα Δεύτερο»: Αφού ολοκληρωθεί το πρώτο βήμα και έχει συμπληρωθεί ηλεκτρονικά η «Έκθεση Αυτοψίας Αυθαιρέτων Κατασκευών» από την Πολεοδομική Υπηρεσία. Θα έχει αναπτυχθεί και ενσωματωθεί στο παραπάνω πληροφοριακό σύστημα αντίστοιχος αλγόριθμος, όπου θα υπολογίζει τα πολεοδομικά πρόστιμα και θα συντάσσει ηλεκτρονικό Χρηματικό Κατάλογο για την Βεβαίωση Προστίμων (ο οποίος θα παραμένει σε αναμονή πριν αποσταλεί στο Κ.Ε.Π.Υ.Ο. για πέντε (5) εργάσιμες ημέρες). Επίσης με την υποβολή της ηλεκτρονικής αίτησης από την Πολεοδομική Υπηρεσία θα αποστέλλεται τελικό μήνυμα στο κατά τόπο αρμόδιο γραφείο ΙΚΑ για την κλήτευση του πολίτη στον οποίο έχουν επιβληθεί πολεοδομικά πρόστιμα για την καταβολή ασφαλιστικών εισφορών. Αφού ολοκληρωθούν όλα τα παραπάνω η «Έκθεση Αυτοψίας» συμπληρωμένη και με τα αντίστοιχα πρόστιμα υπολογισμένα θα εκτυπώνεται (πιθανότατα σε αρχεία PDF) μόνο σε δύο (2) αντίγραφα, ένα για τοιχοκόλληση και ένα για το αρχείο της Πολεοδομίας. Στη συνέχεια ο παραπάνω ηλεκτρονικός φάκελος θα «κλειδώνει» και θα έχει πρόσβαση μόνο η διοικητική μονάδα λειτουργίας του πληροφοριακού συστήματος. Σε περίπτωση λάθους ή συμπληρωματικών στοιχείων που θα επιθυμούσε να συμπεριλάβει η αρμόδια πολεοδομική υπηρεσία, θα υπάρχει δυνατότητα, μετά από σχετική αίτηση στην Διοικητική μονάδα λειτουργίας του Π.Σ. να παραχωρηθεί περιορισμένη χρονικά πρόσβαση για επαναυποβολή στοιχείων.

«Τρίτο Βήμα» : Οι πολίτες έχουν την δυνατότητα ένστασης για μείωση του προστίμου κατά 30% (παρ. 6 του άρθρου 23 του Ν. 2300/1995). Ο συνταχθέν χρηματικός κατάλογος του παραπάνω βήματος θα παραμένει σε αναμονή για πέντε εργάσιμες ημέρες. Αν οι πολίτες κάνουν χρήση των παραπάνω ευνοϊκών ρυθμίσεων θα πρέπει να αποστείλουν εντός του παραπάνω χρονικού διαστήματος τα προβλεπόμενα έγγραφα, όχι στην αρμόδια Πολεοδομική Υπηρεσία αλλά σε ειδικό τμήμα (Help Desk) της Διοικητικής Μονάδας λειτουργίας Π.Σ.

«Τέταρτο Βήμα» : Οι Χρηματικοί Κατάλογοι (έχουν ήδη ετοιμαστεί από το Δεύτερο Βήμα) θα αποστέλλονται ηλεκτρονικά για βεβαίωση στις αρμόδιες Δ.Ο.Υ και στην Γενική Γραμματεία Πληροφορικών Συστημάτων του Υπουργείου Οικονομικών. Οι κατά τόπο αρμόδιες Δ.Ο.Υ θα βεβαιώνουν τα πρόστιμα ανέγερσης και το πρόστιμο διατήρησης για την χρονική περίοδο που συντάχθηκε η έκθεση αυτοψίας (χρονική περίοδος n). Τα πρόστιμα διατήρησης για τα επόμενα έτη (χρονικές περίοδοι n+1, n+2, ….κλπ) θα υπολογίζονται από το Κ.Ε.Π.Υ.Ο και θα αποστέλλεται η έγγραφη εντολή για την καταβολή τους, στους πολίτες με ομαδική αλληλογραφία (θα μπορούσανε να ταχυδρομηθούν μαζί με το ετήσιο εκκαθαριστικό του φόρου εισοδήματος για ακόμη μεγαλύτερη μείωση του κόστους, αλλά σε διαφορετικό έντυπο ή να περιλαμβάνεται σε διαφορετικό υποφάκελο).

«Πέμπτο Βήμα» : Αν οι πολίτες, για τους οποίους, έχει καταλογιστεί και βεβαιωθεί πρόστιμο, καταθέσουν ένσταση ή προσφύγουν σε διοικητικό δικαστήριο και δικαιωθούν τα αιτήματα τους. Τότε οι ίδιοι οι πολίτες θα πρέπει να προσκομίσουν τα σχετικά έγγραφα και να υποβάλλουν αίτηση στην Διοικητική Μονάδα λειτουργίας του παραπάνω Πληροφοριακού Συστήματος για την άρση καταβολής του προστίμου διατήρησης και αν έχουν καταβάλει περισσότερα χρήματα σε πρόστιμα από αυτά που θα έπρεπε, τότε το ΠΣ θα επιστρέφει τα ανωτέρω χρηματικά ποσά εφαρμόζοντας παραπλήσια διαδικασία με αυτή της επιστροφής φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων.