0. ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Η πρόταση αφορά στη δημιουργία ενός data center της Δημόσιας Διοίκησης («Κέντρο Φιλοξενίας Εφαρμογών Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης – Κ.Φ.Ε.Η.Δ.»), το οποίο θα προσφέρει υπηρεσίες shared hosting τόσο για εφαρμογές και πλατφόρμες λογισμικού (SaaS – Software as a Service), όσο και για εξοπλισμό/υποδομές πληροφορικής (IaaS – Infrastructure as a Service). Η υπηρεσίες θα προσφέρονται κατ’ αρχήν σε οργανισμούς και φορείς του Δημοσίου που δεν έχουν την οικονομική ή οργανωτική δυνατότητα να συντηρούν δικές τους προηγμένες υποδομές πληροφορικής, αλλά θα μπορούσαν κατά περίπτωση να εξυπηρετήσουν και άλλες ανάγκες (π.χ. υποστήριξη έργων πιλοτικού/proof-of-concept χαρακτήρα, disaster recovery sites, test & development sites, πρωτοβουλίες μαζικής υιοθέτησης λύσεων ΕΛ/ΛΑΚ κ.ά.).
1. ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
Η εφαρμογή των ΤΠΕ στη Δημόσια Διοίκηση έχει αναδείξει (μεταξύ πολλών άλλων) τα παρακάτω τυπικά, σχεδόν συστημικά προβλήματα, τα οποία χρήζουν επίλυσης:
– Υλοποίηση του ίδιου ακριβώς έργου από παρόμοιους οργανισμούς, με διαφορετικές προδιαγραφές, από διαφορετικούς αναδόχους, με διαφορετικού επιπέδου αποτελέσματα. Εκτός της (ηθελημένης) μικροοικομικής κατανομής των κοινοτικών κονδυλίων σε περισσότερες τις μίας επιχειρήσεις πληροφορικής, δεν υπάρχει κανένα άλλο όφελος, ούτε ιδιαίτερη προσπάθεια για εξοικονόμηση πόρων μέσω εκμετάλλευσης οικονομιών κλίμακας.
– Ανισοβαρής κοστολόγηση των έργων πληροφορικής, με «προτίμηση» στην προμήθεια εξοπλισμού και εμπορικού λογισμικού υποδομών, εις βάρος των εφαρμογών. Η μέγιστη πλειοψηφία των επιχειρήσεων δε θα χαλάσει ποτέ 200, 300 ή 500 χιλιάδες ευρώ για να φτιάξει ένα διαδικτυακό «portal». Και όμως, αυτά τα ποσά είναι συνήθη για τα portal της τοπικής αυτοδιοίκησης.
– Σχεδιασμός και υλοποίηση μεγάλων μονολιθικών έργων πληροφορικής, με καθυστερήσεις και εκ των υστέρων διαπίστωση χαμηλής προστιθέμενης αξίας, λόγω ανώριμων θεσμικών, οργανωτικών και λειτουργικών πλαισίων. Εξαιρετικά περιορισμένη χρήση πιλοτικών έργων, τα οποία θα μπορούσαν να αναδείξουν ευκαιρίες και προβλήματα, πριν τις υλοποιήσεις σε μεγάλη κλίμακα.
2. ΠΡΟΤΑΣΗ
Η επίλυση των παραπάνω προβλημάτων δεν είναι (παρά το γεγονός ότι φαίνεται) απλή, και σίγουρα δεν εξαρτάται αποκλειστικά από την υλοποίηση ηλεκτρονικών υπηρεσιών ή τη χρήση ΕΛ/ΛΑΚ. Η παρούσα πρόταση για τη δημιουργία ενός «Κέντρου Φιλοξενίας Εφαρμογών Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης – Κ.Φ.Ε.Η.Δ.» φιλοδοξεί να υποστηρίξει εμμέσως την επίλυση των παραπάνω θεμάτων σε τεχνικό επίπεδο, αλλά σίγουρα απαιτεί και την ανάπτυξη συνοδευτικού πλαισίου που θα προωθήσει τη χρήση του Κ.Φ.Ε.Η.Δ. ως βασικό εργαλείο ανάπτυξης της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης.
Το Κ.Φ.Ε.Η.Δ. θα προσφέρει υπηρεσίες shared hosting τόσο για εφαρμογές και πλατφόρμες λογισμικού (SaaS – Software as a Service), όσο και για εξοπλισμό/υποδομές πληροφορικής (IaaS – Infrastructure as a Service). Η υπηρεσίες θα προσφέρονται κατ’ αρχήν σε οργανισμούς και φορείς του Δημοσίου που δεν έχουν την οικονομική ή οργανωτική δυνατότητα να συντηρούν δικές τους προηγμένες υποδομές πληροφορικής, αλλά θα μπορούσαν κατά περίπτωση να εξυπηρετήσουν και άλλες ανάγκες (π.χ. υποστήριξη έργων πιλοτικού/proof-of-concept χαρακτήρα, disaster recovery sites, test & development sites, πρωτοβουλίες μαζικής υιοθέτησης λύσεων ΕΛ/ΛΑΚ κ.ά.).
Οι υπηρεσίες SaaS θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν (ενδεικτικά):
– Email hosting
– Groupware hosting
– Web hosting
– Database hosting
– Application hosting
Οι υπηρεσίες IaaS θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν (ενδεικτικά):
– Domain hosting
– Virtual private servers
– Storage
Οι υπηρεσίες του Κ.Φ.Ε.Η.Δ. θα έχουν τα εξής κοινά χαρακτηριστικά:
– Η αίτηση για υπηρεσίες SaaS και IaaS θα πρέπει να γίνεται μέσα από ένα service catalogue, όπως ορίζουν οι σύγχρονες τάσεις στο χώρο του IT Service Management.
– Το provisioning των υπηρεσιών θα πρέπει να είναι πλήρως αυτοματοποιημένο με χρήση λύσεων Runbook Automation και Configuration Management.
– H διαθεσιμότητα, η απόδοση και τα επίπεδα ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών (service levels) θα παρακολουθείται κεντρικά και αυτοματοποιημένα.
– Όλες οι υπηρεσίες θα βασίζονται σε ΕΛ/ΛΑΚ.
– Όλες οι υπηρεσίες θα υποστηρίζονται από ένα σύγχρονο Help Desk.
– Οι υπηρεσίες του Κ.Φ.Ε.Η.Δ. θα καλύπτονται από σύστημα ασφάλειας πληροφοριών πιστοποιημένο κατά ISO 27001.
3. ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ
Τα πλεονεκτήματα του Κ.Φ.Ε.Η.Δ. είναι πολλαπλά και σχεδόν προφανή:
– Πρόσβαση όλων των φορέων (ακόμα και αυτών που δεν είναι συνδεδεμένοι στο ΣΥΖΕΥΞΙΣ) σε προηγμένες υπηρεσίες email. Αρκεί μία σύνδεση στο Internet. Ανεξαρτητοποίηση από τους Αναδόχους του ΣΥΖΕΥΞΙΣ, οι οποίοι μπορούν δυνητικά να αλλάζουν μετά από κάθε νέο διαγωνισμό.
– Άμεση πρόσβαση όλων των φορέων του Δημοσίου σε υποδομές ηλεκτρονικής συνεργασίας και διαβούλευσης (κάτι που είχε σχεδιαστεί αρχικά να κάνει η πύλη ΕΡΜΗΣ και που εσείς αξιέπαινα προσπαθείτε με το opengov.gr).
– Παροχή προτυποποιημένων υποδομών (standardized technology stack) ανάπτυξης και φιλοξενίας websites και εφαρμογών web, ώστε να αποφεύγεται ο «εναγκαλισμός» με συγκεκριμένους προμηθευτές και κλειστές τεχνολογίες.
– Δυνατότητα υλοποίησης εφαρμογών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης με χαρακτηριστικά multi-tenancy, οι οποίες θα αναπτύσσονται στο Κ.Φ.Ε.Η.Δ. μία φορά για ένα οργανισμό και θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν από όλους τους συναφείς οργανισμούς με ελάχιστο πρόσθετο κόστος (εάν υιοθετηθεί technology stack που θα βασιστεί σε open source τεχνολογίες).
– Δυνατότητα ταχύτερης και φθηνότερης υλοποίησης πιλοτικών έργων, τα οποία θα αποδεικνύουν ή αναδεικνύουν στην πράξη τα πλεονεκτήματα/μειονεκτήματα προτεινόμενων συστημάτων πληροφορικής. Τα πιλοτικά έργα (ειδικά εάν βασίζονται μόνο σε ΕΛ/ΛΑΚ) θα είναι φθηνότερα, επειδή θα περιλαμβάνουν μόνο υπηρεσίες και δε θα απαιτούν πρόσθετο εξοπλισμό και λογισμικό υποδομής. Θα είναι ταχύτερα, επειδή δε θα απαιτείται η εγκατάσταση εξοπλισμού και (ανάλογα με την περίπτωση) η εγκατάσταση λογισμικού υποδομής.
– Τα έργα που θα υλοποιηθούν στη βάση του Κ.Φ.Ε.Η.Δ. θα έχουν μακροοικονομικά θετικότερη επίδραση αφενός στην οικονομία (επειδή οι προϋπολογισμοί τους θα κατευθύνονται σε εγχώριες υπηρεσίες και όχι σε εταιρείες του εξωτερικού για την αγορά κλειστών εμπορικών εφαρμογών) και αφετέρου στην ανταγωνιστικότητα του κλάδου της πληροφορικής (ο οποίος θα «αναγκαστεί» να παράγει περισσότερο, αντί να μεταπωλεί).
4. ΔΟΜΗ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ & ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ
Φορέας διαχείρισης του Κ.Φ.Ε.Η.Δ. θα μπορούσε εκ πρώτης όψεως να είναι η ΚτΠ Α.Ε., δεδομένου του υφιστάμενου ρόλου της στην υλοποίηση και διαχείριση του ΣΥΖΕΥΞΙΣ. Φαίνεται όμως οργανωτικά λογικότερο να συσταθεί ξεχωριστός φορέας, ο οποίος θα διαχειρίζεται τόσο το Κ.Φ.Ε.Η.Δ. (υπηρεσίες πληροφορικής) όσο και το ΣΥΖΕΥΞΙΣ (τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες), λόγω των αυτονόητων συνεργιών και οικονομιών κλίμακας που μπορούν να υπάρξουν. Για λόγους πληρότητας, πρέπει να σημειωθεί, ότι το ΣΥΖΕΥΞΙΣ ήδη παρέχει 2 από τις προτεινόμενες υπηρεσίες του Κ.Φ.Ε.Η.Δ. (email & web hosting), αλλά η υλοποίησή τους είναι μάλλον «πρωτόλεια», τόσο σε επίπεδο αυτοματοποίησης όσο και σε επίπεδο διαθέσιμων χαρακτηριστικών (σε σχέση με τις αντίστοιχες παρεχόμενες υπηρεσίες από παγκοσμίως κορυφαίους providers, π.χ. Inmotion, JustHost, GoDaddy Yahoo! κ.ά.).
5. ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ
Το Κ.Φ.Ε.Η.Δ. είναι μία εξαιρετικά καινοτόμος εφαρμογή για την ελληνική Δημόσια Διοίκηση και πρέπει να αντιμετωπιστεί με τη μεθοδικότητα που αντιμετωπίστηκε το ΣΥΖΕΥΞΙΣ, αποφεύγοντας τους συμβιβασμούς που θα απαιτηθούν από την ελληνική αγορά πληροφορικής.
Το οργανωτικό/λειτουργικό πλαίσιο του Κέντρου θα χρειαστεί να μελετηθεί προσεκτικά και, κατά προτίμηση, να συνοδευτεί από τη δημιουργία ενός eGovernment Competency Center, το οποίο θα έχει ως στόχο τη δημιουργία και την εφαρμογή τεχνογνωσίας για τη βέλτιστη υλοποίηση συστημάτων Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης στην ελληνική πραγματικότητα.
Γιάννης Καραλής
http://www.karalis.biz
